VIVALDI ANTONIO

VIVALDI ANTONIO (1678–1741), wł. kompozytor i skrzypek, ksiądz; zw. Il preto rosso  [‘rudy ksiądz’]; jeden z najwybitniejszych reprezentantów muzyki późnego baroku;  1703–40 (z przerwami) działał jako pedagog, dyrygent i kompozytor przy konserwatorium (sierocińcu) Ospedale della Pieta w Wenecji; 1718–20 pełnił funkcję maestro di cappella da camera na dworze książęcym w Mantui; odbył kilka podróży do innych miast wł., a także do Czech, Niemiec i  Austrii (zm. w Wiedniu). Był cenionym wirtuozem skrzypiec; wzbogacił technikę gry na tym  instrumencie (stosował nowe sposoby wydobywania dźwięku, grę w 12 pozycjach, skordaturę);  w twórczości dbał o rytmiczną wyrazistość tematów, przedkładał fakturę homofoniczną nad polifoniczną; rozwinął formę koncertu solowego, zwł. skrzypcowego (zbiory L'estro armonico,  La stravaganza, Il cimento dell'armonia e dell'invenzione, m.in. wraz z programowymi Czterema porami roku, Burzą morską, Polowaniem); w koncertach wiolonczelowych wprowadził po raz pierwszy skracanie strun kciukiem; dowodem uznania współczesnych były transkrypcje jego koncertów skrzypcowych, dokonywane m.in. przez J.S. Bacha; Vivaldi jest też autorem ponad 40 oper, serenad (m.in. skomponowanej dla upamiętnienia ślubu króla Ludwika XV z Marią Leszczyńską i wykonanej 1725 w Wenecji), oratoriów (Judyta tryumfująca 1716), kantat, sinfonii i koncertów na orkiestrę smyczkową, koncertów na różne instrumenty, sonat skrzypcowych, wiolonczelowych, sonat na dwoje skrzypiec, wokalnych utworów rel. (msze, psalmy, hymny, motety).