| MONIUSZKO STANISŁAW (1819–72), kompozytor; od 1840 organista, dyrygent teatru i nauczyciel gry fortepianowej w Wilnie; odbywał podróże do Warszawy, Petersburga, Weimaru, Paryża; od 1858 dyr. opery, 1864–72 wykładał w Inst. Muz. w Warszawie. Moniuszko był czołowym kompozytorem pol. 2 poł. XIX w. i po F. Chopinie gł. przedstawicielem stylu nar. w muzyce pol.; stał się twórcą pol. opery nar. i gł. reprezentantem liryki wok.; o nar. charakterze jego dzieł zdecydowały elementy folkloru pol. (stylizacje pol. tańców lud. w operach) oraz wątki tematyczne tekstów, do których tworzył muzykę — obrona sprawy chłopskiej w stosunkach społ. (Halka), utrwalanie tradycji patriotycznych i piękna pol. obyczaju (Hrabina, Straszny dwór); opery Moniuszki cechuje bogactwo inwencji melodycznej, trafność muz. charakterystyki postaci i barwność scen rodzajowych; opery: Halka (libretto W. Wolskiego, wersja 2-aktowa wyst. w Wilnie 1848, wersja 4-aktowa wyst. w Warszawie 1 I 1858), Flis (1858), Hrabina (1860), Verbum nobile (1861), Straszny dwór (1865), Paria (1869); operetki i wodewile: Nocleg w Apeninach (1839), Karmaniol (1840), Nowy Don Kichot (1841), Loteria (1843), Jawnuta (1852); balety: Monte Christo (1866), Na kwaterunku (1868); Moniuszkę inspirowały utwory pol. poetów, zwł. A. Mickiewicza; skomponował ponad 300 pieśni solowych publikowanych gł. w Śpiewnikach domowych (zeszyty 1–6 1844–59, zeszyty 7–12 wyd. pośmiertne 1876–1910); najpopularniejsze z nich: Dziad i baba, Pieśń wieczorna, Znaszli ten kraj, O matko moja, Stary kapral, Prząśniczka; kantaty: Milda (1848), Nijoła (1852), Widma (1865, wykonywana jako muz. ilustracja do II cz. Dziadów), Sonety krymskie (1868); ballada Pani Twardowska (1869); msze, 4 Litanie Ostrobramskie, Requiem; uwertura fantastyczna Bajka (1848), 2 kwartety smyczkowe, utwory fortepianowe, prace teoret. (Pamiętnik do nauki harmonii 1871). Od 1965 ukazują się zamierzone na 34 tomy Dzieła Moniuszki; Listy zebrane (1969); 1992 został zainicjowany w Warszawie I Międzynar. Konkurs dla Młodych Wokalistów im. S.Moniuszki |
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz