BACH JOHANN SEBASTIAN

BACH JOHANN SEBASTIAN (1685–1750), niem. kompozytor i organista; 1703–07 organista w Arnstadt i Mühlhausen, 1708–14 organista i muzyk na dworze ks. Wilhelma Ernesta w Weimarze, 1714–17 koncertmistrz kapeli weimarskiej, 1717–23 organista na dworze ks. Leopolda w Köthen, 1723–50 kantor szkoły przy kościele Św. Tomasza w Lipsku; tamże, od 1729, prowadził koncerty Collegium Musicum. Dorobek twórczy Bacha stanowi szczytowe osiągnięcie muzyki baroku, jest nie tylko syntezą dotychczasowych zdobyczy kompozytorskich, ale także przygotowaniem nowych rozwiązań techn., w pełni wykorzystanych dopiero przez romantyków. Bach uprawiał niemal wszystkie znane w baroku formy i gatunki; osiągnął mistrzostwo w zakresie konstrukcji polifonicznych (fuga). Linia melodyczna w muzyce Bacha, wynikająca z zasady snucia motywicznego, podporządkowuje się stałej pulsacji rytmicznej; harmonika jest oparta na systemie dur-moll, ale harmoniczne konsekwencje polifonii Bacha wykraczają poza barok. i klas. pojmowanie systemu funkcyjnego. Za życia był znany i ceniony gł. jako organista i pedagog; popularność Bacha jako kompozytora datuje się od 1829, kiedy to F. Mendelssohn-Bartholdy w 100 lat po prawykonaniu odtworzył jego Pasję wg św. Mateusza (1729). Ważniejsze kompozycje: Pasja wg św. Jana (1723), Magnificat (1723), Msza h-moll (1733), ponad 200 kantat kośc. i świeckich, motety, chorały; muzyka instrumentalna: suity, koncerty, 6 Koncertów brandenburskich (1721); utwory kamer.; utwory na instrumenty klawiszowe: suity, toccaty, Das wohltemperierte Klavier (t. 1–2 1722–44), Suity angielskie (ok. 1722), Suity francuskie (1722), Koncert włoski (1734), Wariacje Goldbergowskie (1742); twórczość organowa: fantazje, preludia, fugi, opracowania chorałowe; Musikalisches Opfer (1747), Kunst der Fuge (1750).