HAYDN JOSEPH

HAYDN JOSEPH (1732–1809), kompozytor austr.; najstarszy z tzw. klasyków wiedeńskich; 1761–90 kapelmistrz na dworze książąt P.A. i M. Esterházych w Eisenstadt; 1790 osiadł w Wiedniu; 2 podróże do Londynu (1791 i 1794), uwieńczone wielkimi sukcesami (doctor h.c. uniw. w Oksfordzie), zainspirowały powstanie 12 symfonii „londyńskich” (nr 93–104) oraz 2 oratoriów: Stworzenie świata (1798) i Pory roku (1801). Haydn rozwinął podstawowe gatunki muzyki instrumentalnej — symfonię, koncert, sonatę, kwartet, wykształcone w szkole starowiedeńskiej i mannheimskiej. Stworzył również podstawy stylu klas., zwł. przez udoskonalenia cyklu sonatowego i formy sonatowej oraz ustalenie składu klas. orkiestry symfonicznej; kompozycje Haydna — 104 symfonie, niektóre o programowych lub okolicznościowych tytułach: Poranek (nr 6), Filozof (nr 22), Pożegnalna (nr 45), La Chasse (nr 73), 6 symfonii „paryskich” (nr 82–87), Wojskowa (nr 100), Zegarowa (nr 101); 83 kwartety smyczkowe, m.in. Kwartety słoneczne op. 20, Kwartety rosyjskie op. 33, Kwartet cesarski op. 76 nr 3; nadto koncerty, divertimenta, tria, sonaty fortepianowe, utwory na baryton (instrument smyczkowy), opery, msze, kantaty, pieśni, austr. cesarski hymn Gott erhalte.