CZAJKOWSKI PIOTR I.

CZAJKOWSKI PIOTR I. (1840–93), kompozytor ros.; 1866–78 prof. konserwatorium w Moskwie; dzięki pomocy materialnej N. von Meck poświęcił się wyłącznie pracy twórczej; odbywał podróże koncertowe po Europie (1891 w Ameryce Pn.), dyrygując swymi kompozycjami; muzyka Czajkowskiego łączy eur. osiągnięcia techniki kompozytorskiej z pierwiastkami nar.; cechuje ją bogactwo inwencji melodycznej i głęboki emocjonalizm; w symfoniach wiąże Czajkowski romantyczne założenia programowe z klas. jasnością formy; w operach skupia się na psych. konfliktach bohaterów, co powoduje przewagę pierwiastków lirycznych; muzyka sceniczna — opery: Wojewoda (1869), Eugeniusz Oniegin (1879), Mazepa (1884), Trzewiczki (1887, wg N.W. Gogola), Dama pikowa (1890, wg A.S. Puszkina), Jolanta (1892) i in.; balety: Jezioro łabędzie (1877), Śpiąca królewna (1890), Dziadek do orzechów (1892); symfonie: I g-moll „Zimowe marzenia” (1866), IV f-moll (1877), V e-moll (1888), VI h-moll, zw. Patetyczną (1893), Manfred (1885); uwertury, fantazje: Romeo i Julia (1869), Burza (1873), Francesca da Rimini (1876); poematy symfoniczne, Kaprys włoski (1880); Koncert skrzypcowy (1878), Wariacje „Rokoko” na wiolonczelę i orkiestrę (1876); muzyka fortepianowa: Koncert b-moll (1875), cykl miniatur Pory roku (1876); utwory kamer., pieśni.